الجديد

استاذ علم الاجتماع السياسي عبد اللطيف الهرماسي يكتب ل “التونسيون” عن “الديمقراطية الفاسدة”

عبد اللطيف الهرماسي*

ان المسار التونسي بعد 9 سنوات من الثورة، ما يزال مترنحا الى حد كبير، وهذا ما يبرز ويتأكد من خلال المآل، الذي آلت اليه الأوضاع بعد كل الآمال التي علقت، وعلقناها على ما يسمى بالثورة التونسية، برغم كل ما يشوب المفهوم من نقاش وجدل، لكن المهم هو تغيير نظام الحكم السلطوي.

كان هناك نوعا من الاستبشار، وتطلع الى قيام حياة ديمقراطية قوامها النزاهة والشفافية،  و أن يكون هناك سعي الى تحقيق توافق وطني ، لكن توافق حقيقي بين القوى السياسية في المجتمع التونسي.

توافق حول نمط المجتمع ، وكيفية ادارة الدولة والمشكلات التي قامت لأجلها الثورة ( قصور السياسات والخيارات التنموية ، التهميش والتفاوت الجهوي …).

كان هناك تطلع، وأمل بأن يسمح “العهد الجديد” بالتقدم، في اتجاه الاستجابة لهذه التطلعات والانتضارات.

الان وبعد 9 سنوات من الثورة، نلاحظ أنه انتابنا الشك، وأحيانا يصبح تقييمي لحصيلة التغيرات منذ 2011 تقييم يغلب عليه الطابع و المنحى السلبي.

أولا: ما اعتبر مطالب او شعارات الثورة ولنسميها تطلعات في الشغل والكرامة لم يتحقق منها أي شيء وبالعكس الأوضاع ربما ازدادت سوءا عما كانت عليه قبلها.

ثانيا: المكسب الوحيد الذي يمكن الاحتجاج به لفائدة الثورة هو الحرية.

صحيح البلاد شهدت مناخ حريات واسعة، وربما حتى حصل تجاوزات، الحرية في التعاطي مع السلطة كان كبيرا جدا، لدرجة الافراط والمبالغة، لكن يبدو لي أن الحرية تبقى هي الأصل وهي افضل من أي نظام اخر.

ان هذه الحرية فهمت او لم تكن مفهومة بشكل سليم، في كل الحالات فقضية ممارسة الحرية تتطلب ثقافة سياسية، وهذا لم يكن متوفرا لذلك رأينا فهم خاطئ للحرية، ولعل هذا ما يفسر الحديث عن “الانفلاتات” …

أصبحت لنا حرية منفلتة،  لا تعترف بأي سلطة ولا تعترف بالقانون والمثل العليا، التي تؤسس للعيش المشترك بين فئات المجتمع، وهنا ربما كان هناك خلط بين السلطة الغاشمة، والدولة كضرورة للعيش واستمراره.

أخطر تجليات هذا “الانفلات” في ما يهم العلاقة بالعمل والتشغيل، فظاهرة الاعتصامات العشوائية والصد عن العمل وتعطيل المؤسسات عن الانتاج باسم الحق في التشغيل، هذا النوع من الضغوط والمساومات كانت له نتائج وخيمة على الاقتصاد والتشغيل.

لقد انتقلنا من “دولنة المجتمع” الى تغول المجتمع على الدولة، وهذا يعود الى غياب ثقافة سياسية تسمح بفهم وتعاطي ايجابي مع مفهوم الحرية.

ما حصل هو ثورة على تغول الدولة،  التي أضعفت المجتمع المدني والسياسي ( الاحزاب) كما نشر النظام السياسي السابق ثقافة سياسية “زبائنية” قوامها “التمعش” من الدولة وهذه العقلية للأسف نجد أنها قد استمرت في مرحلة ما بعد الثورة.

اما الفساد فقد كان مستشري و ما زال، والفارق الوحيد انه كان في السابق مسكوت عنه والان يمكن الحديث عنه.

الفساد هو اساسا وفي المقام الاول، يهم الادارة والأجهزة السياسية، فجميع الادارات كانت خترقة من قبل الفساد.

اليوم نعيش تخوفات جدية على مسار الانتقال الديمقراطي، وفي هذا المجال هناك مفهوم جديد يلح عليا منذ فترة وهو: “الديمقراطية الفاسدة”.

تبين لي من خلال ملاحظات وشهادات ومعاينات في الواقع، أننا دخلنا مرحلة “الديمقراطية الفاسدة”، لأن مفهوم الديمقراطية يفترض أن يقود الى ديمقراطية فيها الحد الأدنى من الشفافية ..

ما نلاحظه أن ما يسمى بالانتقال الديمقراطي يتقهقر، نحو ما يمكن أن نسميه بإنتاج ديمقراطية فاسدة،  يتحكم فيها المال السياسي، ويكون فيها الفساد سيد الموقف ، ويترك فيها حرية الكلام، لكن بلا معنى أو تأثير، لأن التأثير هو لشبكات المصالح و ل “اللوبيات” و “زمر الضغط” …

بدأ عندي هذا المفهوم ( الديمقراطية الفاسدة) من لحظة ارساء تعايش سياسي مغشوش، قائم على احتكار سياسي مزدوج، و قائم على تقسيم النفوذ وتبادل المصالح .. وكانت البداية منذ سنة 2015 مع تشكيل حكومة الحبيب الصيد.

اللحظة الثانية التي جعلتني افكر في تفعيل هذا المفهوم (الديمقراطية الفاسدة)  هو عند مناقشة قوانين المالية، تحديدا عندما اقترحت الحكومة بعض من الفصول التي لو فعلت كان يمكن أن تحد من الفساد .

ما حصل حينها أن الأغلبية قامت بإسقاط هذه الفصول،  التي جعلت لمكافحة الفساد والتهرب الجبائي ..

هذا التوافق البرلماني، جسد حالة مفضوحة من الفساد السياسي، التي تكرسها مؤسسة البرلمان، والذي نلاحظ أنه بصدد الانتقال الى بقية مؤسسات الحكم.

*عبداللطيف الهرماسي:

باحث تونسي، يحمل الدكتوراه في علم الاجتماع من كلية الآداب والعلوم الإنسانية بجامعة تونس (1986)، وهو اليوم أستاذ للتعليم العالي في الجامعة نفسها. له العديد من الكتب المنشورة، منها: الحركة الإسلامية في تونس؛ ظاهرة التكفير في المجتمع الإسلامي من منظور العلوم الاجتماعية للأديان؛ في الموروث الديني الإسلامي؛ قراءة سوسيولوجية تاريخية. وله أيضّا الكثير من المقالات المنشورة بالعربية والفرنسية.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موقع " التونسيون " .. العالم من تونس [كل المقالات]

Comments

Be the first to comment on this article

اترك تعليقاً

لن يتم نشر عنوان بريدك الإلكتروني. الحقول الإلزامية مشار إليها بـ *

deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
hentai anime sex von teenager auf xvix.eu
tovuti mtandaoni yenye picha za xx na ngono ya watu wa rangi tofauti kati ya mwanamume mweusi na mwanamke mweupe
tovuti bure mtandaoni na video za ngono amateur na hardcore ngono
ilmainen sivusto verkossa englanti hentai fetish seksivideolla ja intohimoisella pillua nuolemalla
สาวเอเชียออกเดทออนไลน์และร่วมเพศในป่าบนเว็บไซต์ลามกที่ดีที่สุด teensexonline.com
online site of dr doe porn video where the big tits doctor get fucked deep in mouth and pussy
most hardcore amateur interracial sex videos with women that get drilled deep in ass and pussy
noe som gir en fantastisk blow job fanget
bure ngono tovuti ngono na Interracial Porn Video Kwa Kura ya kutomba Horny
ฟรีผู้หญิงออกเดทออนไลน์เพื่อร่วมเพศทางปากและมีเพศสัมพันธ์ทางปากเช่นเดียวกับการอมลึกคอหอย
trang web hẹn hò trực tuyến nơi người đàn ông trưởng thành đụ cô gái còn trinh trong âm hộ ướt át và chặt chẽ của cô ấy
enjoy the most exciting amateur blowjob deepthroat with balls licking and rimming
Acıbadem evden eve nakliyat, Acıbadem Nakliyat
Bahçeşehir evden eve nakliyat, Bahçeşehir Nakliyat
Evden eve nakliyat, Nakliyat, İstanbul evden eve nakliyat, nakliyat firmaları, nakliye
Şehirler arası nakliyat, Şehirlerarası evden eve nakliyat
evden eve nakliyat ücretleri
evden eve nakliyat ücretleri
eşya depolama uluslararası evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

uluslararası eşya taşımacılığı uluslararası eşya taşımacılığı eşya depolama yurtdışı kargo uluslararası evden eve nakliyat istanbul ev depolama ev eşyası depolama uluslararası ev taşıma uluslararası evden eve nakliyat uluslararası nakliyat
bursa escort gorukle escort
deneme bonusu deneme bonusu veren siteler
İstanbul İzmir nakliyat İstanbul İzmir evden eve nakliyat ümraniye evden eve nakliyat ümraniye nakliyat kağıthane evden eve nakliyat kağıthane nakliyat çekmeköy nakliyat çekmeköy evden eve nakliyat
deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
ankara escort
akü servis akumyolda.comakücü akumyoldaakumyolda.comakumyolda.com akücü
ingilizceturkce.gen.tr
TranslateDict.com is a online platform that specializes in free translation, helping visitors to translate to English from a wide variety of languages.translatedicttranslatedict.com
Free Spanish to English translation services are available at spanishenglish.com to help you understand and communicate in both languages. spanishenglish.com
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat profesyonel evden eve nakliyat ofis taşıma sigortalı evden eve nakliyat istanbul evden eve nakliyat
kazansana
Şehirler arası nakliyat
unblocked games io games
evden eve nakliyat fiyatları İstanbul evden eve nakliyat
evden eve nakliyat nakliye şirketi
Sarıyer Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Nakliyat, İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat Kağıthane Evden Eve Nakliyat Ümraniye Evden Eve Nakliyat Çekmeköy Evden Eve Nakliyat
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
Başakşehir Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat Göztepe Evden Eve Nakliyat Bakırköy Evden Eve Nakliyat Sancaktepe Evden Eve Nakliyat Mecidiyeköy Evden Eve Nakliyat Fatih Evden Eve Nakliyat Bahçeşehir Evden Eve Nakliyat Esenler Evden Eve Nakliyat İstanbul Evden Eve Nakliyat
london escorts
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat Çanakkale şehirler arası nakliyat Balıkesir şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat Tuzcuoğlu nakliyat
evden eve nakliyat istanbul
istanbul evden eve nakliyat Eşya depolama Ev depolama
evden eve nakliyat
İzmir Şehirler Arası Nakliyat Manisa Şehirler Arası Nakliyat Çanakkale Şehirler Arası Nakliyat Balıkesir Şehirler Arası Nakliyat Şehirler Arası Nakliyat
Spanish to English translation is the process of converting written or spoken content from the Spanish language into the English language. With Spanish being one of the most widely spoken languages in the world, the need for accurate and efficient translation services is essential. Spanish to English translation plays a crucial role in various domains, including business, education, travel, literature, and more. Skilled translators proficient in both Spanish and English are required to ensure accurate and culturally appropriate translations. They must possess a deep understanding of both languages' grammar, syntax, idioms, and cultural nuances to convey the original meaning and intent of the source content effectively. Quality Spanish to English translation services help bridge the language barrier and facilitate effective communication between Spanish-speaking individuals and English-speaking audiences.spanishenglish.com
^ TOP