الجديد

الدكتور خالد شوكات يكتب عن: ” نظريات “الربيع العربي”

خالد شوكات

باقترابنا من موعد 14 جانفي/يناير 2021، موعد مغادرة الرئيس زين العابدين بن علي الى المملكة العربية السعودية، معلنا بذلك عن سقوط نظامه وتساقط أنظمة عربية كثيرة من بعده خلال أشهر وجيزة لاحقة، تتجدد مناسبة استحضار ذات السؤال الكبير، ما الذي جرى حينها، وهل كان الحدث ثورة شعبية أم مؤامرة خارجية، وهل ثمّةَ مستفيد حقّا مما وقع وما يزال يقع طيلة العشرية الماضية؟

لا شكّ أن “النظرية” مريحة لاصحابها، فعندما تقول مثلا أن “الربيع العربي” كان مؤامرة، وان هذه الثورات التي أطاحت بعروش وأسقطت أنظمة استبدادية لم تكن ثورات إنما هي مؤامرات تم التخطيط لها من قبل المخابرات الامريكية بالتعاون مع حركة الاخوان المسلمين وفروعها في المنطقة وبالشراكة مع بعض الأنظمة الخليجية، وان ما جرى بدأ التخطيط له منذ منتصف تسعينيات القرن الماضي، وان الامر يندرج ايضا في إطار نظرية الفوضى الخلافة التي تحدّثتْ عنها كوندليزا رايس حينها، وانه يهدف الى خلق شرق اوسط جديد مستعد للقبول بإسرائيل كياناً طبيعيا في المنطقة.

فان هذه النظرية قد تبدو في عيون المتحمسين لها مكتملة النصاب مقنعة لما ينشد الحقيقة ولا يتجاهل النتائج الواقعية الظاهرة التي حوّلت المجال العربي الى اكثر المناطق بؤساً في العالم بأسره، ذلك انه مجال الحروب الأهلية والفتن الداخلية وانهيار الدول والمرافق العمومية ومصدر الارهاب والقلاقل وأفواج المهاجرين غير الشرعية وضبابية الرؤية المستقبلية. في مقابل نظرية “المؤامرة” أو “الشتاء العبري” كما يحبّ البعض ان يوصّف الحالة.

ما تزال عديد الأطراف مؤمنة بنظرية “الثورة” مدافعة عن “الربيع العربي”، مؤكدة ان انتفاضات الشعوب العربية ضد انظمتها الاستبدادية كانت انتفاضات حقيقية يمكن توصيفها باعتبارها جيلا جديدا من الثورات الشعبية، ثورات غير تقليدية بلا قيادة واضحة او برنامج محدد سلفا، استفادت من المتغيرات الكبرى التي أنتجتها تكنولوجيات الاعلام والتواصل العصرية، ومن أهمها قنوات التلفزيون المعولمة وشبكة الانترنت ووسائل التواصل مثل فايسبوك وتويتر وغيرها.

وان الثورات المضادة ومراكز الردة المحلّية والاقليمية والدولية هي من افسد مسارات الثورة وخربها وحال دون نجاح الكثير منها، ويؤكد اهل هذه الرؤية على ان مسارات الثورات في التاريخ طويل وان الامر قد يمتد الى قرون من الزمان، قياسا بالثورة الفرنسية وسواها من الثورات الكلاسيكية، وان الثورات حدث تقدّمي في التاريخ قد يشهد انكسارات مؤقتة لكنّهُ سينتصر في نهاية الامر.

وبين هاتين النظريتين، تطرح نظريات أخرى تحاول ان تبني لها سرديات اقل تماسكا من حيث بنيتها التنظرية، ولكنها ربما تظهر اكثر واقعية، ففي نهاية الامر تبدو نظرية المؤامرة وهنة وضعيفة في اكثر من جدارِ وناحية، خصوصا اذا حملت الشيء ونقيضه، فاكثر المتحمّسين مثلاً لهذه النظرية في سياق خصومة شديدة مع جماعة الاخوان المسلمين وحلفائها، يظهر في الوقت ذاته ابرز المتحمّسين للتطبيع مع اسرائيل، تماما كما تبدو نظرية “الثورة” ايضا ضعيفة في مواطن عدة، لعلَّ أهمها التهوين من دور العامل الخارجي والطمع الدولي في ثروات المنطقة،

وانخراط بعض المحسوبين على التيارات الثورية في سياق سعي محموم للوصول الى السلطة، عن وعي اول قلة وعي، في اجندات إقليمية ودولية مشبوهة هدفها تسخير المتغيرات التي أنتجتها حركة الربيع العربي لتحقيق أهداف استراتيجية معادية لمصالح الامة العربية ومزعزعة لثوابتها وفي مقدمتها القضية الفلسطينية العادلة.

وفي خضم هذه النظريات المتناقضة، ثمّةَ ملاحظات من الضروري عدم تجاهلها في بناء أي رؤية تحليلية لما حدث خلال هذه العشرية التي تبدو في واقعها الأكثر مأساوية في التاريخ العربي الحديث والمعاصر ولكنها الأكثر أهمية وخطورة ايضا، أوّلها ان الدولة الوطنية العربية الناتجة عن سايكس بيكو لم تكن يوما دولة مقنعة لشعوبها، وثانيها ان جيل الأنظمة السياسية الذي أطاحت به ثورات الربيع العربي (أنظمة بن علي ومبارك وصالح والقذافي وحتى صدام حسين) لم يكن قادراً على الاستمرار بالمعنى التاريخي للكلمة، وثالثها ان للمتغيرات العلمية والتكنولوجية وثورة الاتصال الرقمي لا بد لها من تأثيرات بحجمها على الواقع السياسي والاجتماعي والاقتصادي وحتى في صياغة العلاقات الدولية، ورابعها ان المعادلة الاقليمية والدولية ليست بدورها ثابتة وان مواقف القوى الخارجية ذات الصلة لم تكن يوما متجانسة او موحدة، وخامسها أن التاريخ بقدر ما يستجيب لنظريات القراءة والفهم والتحليل بقدر ما يقبل ظواهر المكر والرِّدة والتعطيل والانكسار، ولهذا يبدو غالبا مستعصيا على الفهم مثيرا للحيرة..

وبين نظريات الربيع العربي هذه لا يجادل احد في ان حاضر العرب بائس، لكن التشبث بالأمل في ان يكون المستقبل المشرق ممكنا لا يجب ان ينقطع أبدا، لأن ضوءا في اخر النفق يلمح، ولان في قلب كل محنة منحة غالبا، ولان العرب أمة عظيمة ذات رسالة خالدة.

 

موقع " التونسيون " .. العالم من تونس [كل المقالات]

Comments

Be the first to comment on this article

اترك تعليقاً

لن يتم نشر عنوان بريدك الإلكتروني. الحقول الإلزامية مشار إليها بـ *

deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
hentai anime sex von teenager auf xvix.eu
tovuti mtandaoni yenye picha za xx na ngono ya watu wa rangi tofauti kati ya mwanamume mweusi na mwanamke mweupe
tovuti bure mtandaoni na video za ngono amateur na hardcore ngono
ilmainen sivusto verkossa englanti hentai fetish seksivideolla ja intohimoisella pillua nuolemalla
สาวเอเชียออกเดทออนไลน์และร่วมเพศในป่าบนเว็บไซต์ลามกที่ดีที่สุด teensexonline.com
online site of dr doe porn video where the big tits doctor get fucked deep in mouth and pussy
most hardcore amateur interracial sex videos with women that get drilled deep in ass and pussy
noe som gir en fantastisk blow job fanget
bure ngono tovuti ngono na Interracial Porn Video Kwa Kura ya kutomba Horny
ฟรีผู้หญิงออกเดทออนไลน์เพื่อร่วมเพศทางปากและมีเพศสัมพันธ์ทางปากเช่นเดียวกับการอมลึกคอหอย
trang web hẹn hò trực tuyến nơi người đàn ông trưởng thành đụ cô gái còn trinh trong âm hộ ướt át và chặt chẽ của cô ấy
enjoy the most exciting amateur blowjob deepthroat with balls licking and rimming
Acıbadem evden eve nakliyat, Acıbadem Nakliyat
Bahçeşehir evden eve nakliyat, Bahçeşehir Nakliyat
Evden eve nakliyat, Nakliyat, İstanbul evden eve nakliyat, nakliyat firmaları, nakliye
Şehirler arası nakliyat, Şehirlerarası evden eve nakliyat
evden eve nakliyat ücretleri
evden eve nakliyat ücretleri
eşya depolama uluslararası evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

uluslararası eşya taşımacılığı uluslararası eşya taşımacılığı eşya depolama yurtdışı kargo uluslararası evden eve nakliyat istanbul ev depolama ev eşyası depolama uluslararası ev taşıma uluslararası evden eve nakliyat uluslararası nakliyat
bursa escort gorukle escort
deneme bonusu deneme bonusu veren siteler
İstanbul İzmir nakliyat İstanbul İzmir evden eve nakliyat ümraniye evden eve nakliyat ümraniye nakliyat kağıthane evden eve nakliyat kağıthane nakliyat çekmeköy nakliyat çekmeköy evden eve nakliyat
deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
ankara escort
akü servis akumyolda.comakücü akumyoldaakumyolda.comakumyolda.com akücü
ingilizceturkce.gen.tr
TranslateDict.com is a online platform that specializes in free translation, helping visitors to translate to English from a wide variety of languages.translatedicttranslatedict.com
Free Spanish to English translation services are available at spanishenglish.com to help you understand and communicate in both languages. spanishenglish.com
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat profesyonel evden eve nakliyat ofis taşıma sigortalı evden eve nakliyat istanbul evden eve nakliyat
kazansana
Şehirler arası nakliyat
unblocked games io games
evden eve nakliyat fiyatları İstanbul evden eve nakliyat
evden eve nakliyat nakliye şirketi
Sarıyer Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Nakliyat, İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat Kağıthane Evden Eve Nakliyat Ümraniye Evden Eve Nakliyat Çekmeköy Evden Eve Nakliyat
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
Başakşehir Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat Göztepe Evden Eve Nakliyat Bakırköy Evden Eve Nakliyat Sancaktepe Evden Eve Nakliyat Mecidiyeköy Evden Eve Nakliyat Fatih Evden Eve Nakliyat Bahçeşehir Evden Eve Nakliyat Esenler Evden Eve Nakliyat İstanbul Evden Eve Nakliyat
london escorts
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat Çanakkale şehirler arası nakliyat Balıkesir şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat Tuzcuoğlu nakliyat
evden eve nakliyat istanbul
istanbul evden eve nakliyat Eşya depolama Ev depolama
evden eve nakliyat
İzmir Şehirler Arası Nakliyat Manisa Şehirler Arası Nakliyat Çanakkale Şehirler Arası Nakliyat Balıkesir Şehirler Arası Nakliyat Şehirler Arası Nakliyat
Spanish to English translation is the process of converting written or spoken content from the Spanish language into the English language. With Spanish being one of the most widely spoken languages in the world, the need for accurate and efficient translation services is essential. Spanish to English translation plays a crucial role in various domains, including business, education, travel, literature, and more. Skilled translators proficient in both Spanish and English are required to ensure accurate and culturally appropriate translations. They must possess a deep understanding of both languages' grammar, syntax, idioms, and cultural nuances to convey the original meaning and intent of the source content effectively. Quality Spanish to English translation services help bridge the language barrier and facilitate effective communication between Spanish-speaking individuals and English-speaking audiences.spanishenglish.com
^ TOP