الجديد

خالد شوكات يتساءل : “هل ثمّةَ حاجة ل “دولة عميقة” جديدة ؟”

خالد شوكات

تَرِدُ عبارة “الدولة العميقة” في سياق سلبي غالبا، خصوصا خلال السنوات العشر الأخيرة من الربيع العربي، باعتبارها أحيانا المؤسسة الخفية التي تمثل النظام القديم، وأحيانا تلك الجهة الباطنية التي تؤطر الثورة المضادة رفضا للتغيير السياسي والاقتصادي والاجتماعي، وأحيانا ثالثة تلك المافيا التي ترعى مصالح الطبقة النافذة اقتصاديا وثقافيا أو حتى جماعات الاقتصاد الموازي وعصابات التهريب وغسيل الأموال والجريمة المنظمة.

وواقع الأمر أن انحراف الدولة العميقة وارد، ولكنه ان حدث فغالبا ما يؤشر لانحراف الدولة نفسها، كما حدث في روسيا وبعض دول اوربا الشرقية مباشرة بعد انهيار الاتحاد السوفياتي ومنظومته الاشتراكية، أو في بعض دول أمريكا اللاتينية عندما تتمكن كارتيلات المخدرات من اختراق قلب الدول والحكومات والهيمنة على مراكز القرار. لكن ما يكاد يجمع عليه مفكرو الدولة من جميع المدارس والتيارات الأيديولوجية والسياسية، أن جميع الدول مهما كان نوعها تحتاج الى وجود مؤسسة “الدولة العميقة” التي تتدخل لمنع انحراف مؤسسات الحكم عن خط الدولة العام وثوابتها وطبيعتها.

فالدولة العميقة هي “سرّ” الدولة الاكبر وضمانة وجودها الاساسية، ذلك ان القوانين لا تستطيع وحدها ان تنظم كل شيء، وان اختراق الدولة الظاهرية وارد باستمرار، ولا بد من وجود آليات تتحرك للحيلولة دون وصول تأثيرات الاختراق حدّا يهددّ بالانهيار العام. ولا تختلف الدول الديكتاتورية وتلك الديمقراطية في شأن الدولة العميقة تقريباً، فقد تحرّكت هذه الدولة خلال الستينيات من القرن الماضي في الاتحاد السوفيتي لإقالة الرئيس نيكيتا خورتشوف تقديرا لتهديد تصرفاته الأمن القومي والمصالح العليا.

ويقال أن اغتيال الرئيس كينيدي كان عملا من اعمال الدولة الامريكية العميقة، بل لا يتردد كثير من المحللين في القول بان ما يجري للرئيس ترامب الان ما هو الا نتاج مخططات هذه الدولة. كما تشير دلائل كثيرة على ان الدولة الهولندية العميقة هي التي وضعت حدا لحياة الزعيم الشعبوي الصاعد بيم فورتاون الذي اغتاله احدهم سنة 2002، وقيل انه من أنصار البيئة حينها لكن لا احداً في لاهاي صدّق هذه الرواية، وكانت من نتائج ذلك الاغتيال المباشرة اضعاف تهديد اليمين الشعبوي الجديد لأسس الدولة الديمقراطية العريقة إلى الحد الأدنى، وهو ما شجَّع على احالة العملية فعلا للدولة العميقة.

أما استقدام القادة وصناعة الزعماء وتمهيد الرئاسة لهم بما يتفق مع أسس الدولة وتوجهاتها كما تراها الدولة العميقة، فالامثلة عليها كثيرة تكاد لا تحصى، من أشهرها حالة الرئيس الروسي الحالي فلاديمير بوتين، وعديد الرؤساء في الشقيقة الجزائر منذ رحيل الرئيس بومدين والى يوم الناس هذا، وكذلك الحال في الشقيقة مصر، وفي ماينمار (بورما سابقا)، على ان الدولة العميقة لا تتصرف بالطريقة نفسها ووفق السيناريو ذاته ان استشعرت الخطر وتيقنت من وجود مهددات للدولة ومؤسسات الحكم التي تحرسها.

تختلف الدول في ايداع أسرارها الكبرى، واختيار أي مؤسسة يمكن أن تتحمل ذلك، فعدد كبير من الدول تختار المؤسسات العسكرية والأمنية والاستخباراتية، وتمنح الامر طابعا سرّيا غالبا، لكن دولا اخرى اختارت طابعا علنيا بل دستوريا لدولتها العميقة، كما هو حال الجمهورية الاسلامية الايرانية حيث منحت نظرية ولاية الفقيه مؤسسة المرشد الاعلى للثورة، أي الولّي الفقيه، هذه المهمة في حراسة القيم العليا للدولة الاسلامية وأعطتها قوة القانون والدستور لاتخاذ اي اجراء تراه مناسبا بالتعيين أو المنع من ذلك وبالتشجيع على الترشيح للمناصب العليا أو الحيلولة دون ذلك، مسخرة لها مؤسسات أخرى كمجلس الخبراء ومجلس تحديد مصلحة النظام للاضطلاع بهذه الوظيفة فوق العليا، وذلك دون التدخل في تدبير الشأن العام والتسيير اليومي لدواليب الحكم الذي هو من اختصاص رئيس الجمهورية وبقية السلطات.

ولا يختلف الحال تقديرا لهذا الشأن الاعلى في الصين الشعبية الشيوعية، أو في ألمانيا الليبرالية الديمقراطية، فلكل دولة مصالح عليا وطبيعة معينة تتطلع لحفظها، ولا بد من وجود جهاز مؤتمن قد لا يتدخل الا عند الضرورة القصوى وفي ظل وجود تهديد عميق او اختراق استثنائي يحمل خطرا محدقا. وأحيانا تكون هذه الدولة العميقة عبارة عن مجموعة أعراف قوية ومنظومة اخلاقية شديدة الفاعلية، مثلما هو الحال في بعض الدول الاسكندنافية، التي لا يملك اي طرف، أكان شخصية أو مؤسسة على المساس بأركانها ونواميسها. تتعرض تونس الديمقراطية الناشئة اليوم إلى خمسة أخطار استراتيجية، بمقدورها منفردة أو متضافرة تهديد أسسها وقيمها وأركانها ومصالحها، فتهديدات الشعبوية والفاشية والإرهابية والمافيوزية والاقليمية الدولية، جميعها تهديدات جدّية تحمل في اجندتها اختراقات عميقة لمؤسسات الحكم وطبيعة النظام ومصداقية السلطة وقدرة القوانين على النفاذ.

وما من شك في ان الاعتماد على المنظومة السياسية أو القانونية أو الأمنية أو حتى العسكرية بصيغها الحالية غير كافية لتأمين استمرارية الدولة وحسن آدائها، ومن هنا تبرز الحاجة ماسّة لما يمكن ان نسميه مجازا أو حقيقة ب”دولة عميقة” جديدة، مكلفة أساسا بحماية هذه الدولة المدنية الديمقراطية الناشئة، خصوصا في هذه المرحلة الهشّة، وكم من دولة من هذا النوع في التاريخ الحديث والمعاصر انهارت على ايدي أعداء داخليين وخارجيين، لأنها لم تتوفر على دولة عميقة أو جهاز استراتيجي فاعل بمقدوره التدخل في الوقت المناسب والضروري للحيلولة دون استهدافها وسقوطها.

موقع " التونسيون " .. العالم من تونس [كل المقالات]

Comments

Be the first to comment on this article

اترك تعليقاً

لن يتم نشر عنوان بريدك الإلكتروني. الحقول الإلزامية مشار إليها بـ *

deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
hentai anime sex von teenager auf xvix.eu
tovuti mtandaoni yenye picha za xx na ngono ya watu wa rangi tofauti kati ya mwanamume mweusi na mwanamke mweupe
tovuti bure mtandaoni na video za ngono amateur na hardcore ngono
ilmainen sivusto verkossa englanti hentai fetish seksivideolla ja intohimoisella pillua nuolemalla
สาวเอเชียออกเดทออนไลน์และร่วมเพศในป่าบนเว็บไซต์ลามกที่ดีที่สุด teensexonline.com
online site of dr doe porn video where the big tits doctor get fucked deep in mouth and pussy
most hardcore amateur interracial sex videos with women that get drilled deep in ass and pussy
noe som gir en fantastisk blow job fanget
bure ngono tovuti ngono na Interracial Porn Video Kwa Kura ya kutomba Horny
ฟรีผู้หญิงออกเดทออนไลน์เพื่อร่วมเพศทางปากและมีเพศสัมพันธ์ทางปากเช่นเดียวกับการอมลึกคอหอย
trang web hẹn hò trực tuyến nơi người đàn ông trưởng thành đụ cô gái còn trinh trong âm hộ ướt át và chặt chẽ của cô ấy
enjoy the most exciting amateur blowjob deepthroat with balls licking and rimming
Acıbadem evden eve nakliyat, Acıbadem Nakliyat
Bahçeşehir evden eve nakliyat, Bahçeşehir Nakliyat
Evden eve nakliyat, Nakliyat, İstanbul evden eve nakliyat, nakliyat firmaları, nakliye
Şehirler arası nakliyat, Şehirlerarası evden eve nakliyat
evden eve nakliyat ücretleri
evden eve nakliyat ücretleri
eşya depolama uluslararası evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

uluslararası eşya taşımacılığı uluslararası eşya taşımacılığı eşya depolama yurtdışı kargo uluslararası evden eve nakliyat istanbul ev depolama ev eşyası depolama uluslararası ev taşıma uluslararası evden eve nakliyat uluslararası nakliyat
bursa escort gorukle escort
deneme bonusu deneme bonusu veren siteler
İstanbul İzmir nakliyat İstanbul İzmir evden eve nakliyat ümraniye evden eve nakliyat ümraniye nakliyat kağıthane evden eve nakliyat kağıthane nakliyat çekmeköy nakliyat çekmeköy evden eve nakliyat
deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
ankara escort
akü servis akumyolda.comakücü akumyoldaakumyolda.comakumyolda.com akücü
ingilizceturkce.gen.tr
TranslateDict.com is a online platform that specializes in free translation, helping visitors to translate to English from a wide variety of languages.translatedicttranslatedict.com
Free Spanish to English translation services are available at spanishenglish.com to help you understand and communicate in both languages. spanishenglish.com
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat profesyonel evden eve nakliyat ofis taşıma sigortalı evden eve nakliyat istanbul evden eve nakliyat
kazansana
Şehirler arası nakliyat
unblocked games io games
evden eve nakliyat fiyatları İstanbul evden eve nakliyat
evden eve nakliyat nakliye şirketi
Sarıyer Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Nakliyat, İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat Kağıthane Evden Eve Nakliyat Ümraniye Evden Eve Nakliyat Çekmeköy Evden Eve Nakliyat
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
Başakşehir Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat Göztepe Evden Eve Nakliyat Bakırköy Evden Eve Nakliyat Sancaktepe Evden Eve Nakliyat Mecidiyeköy Evden Eve Nakliyat Fatih Evden Eve Nakliyat Bahçeşehir Evden Eve Nakliyat Esenler Evden Eve Nakliyat İstanbul Evden Eve Nakliyat
london escorts
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat Çanakkale şehirler arası nakliyat Balıkesir şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat Tuzcuoğlu nakliyat
evden eve nakliyat istanbul
istanbul evden eve nakliyat Eşya depolama Ev depolama
evden eve nakliyat
İzmir Şehirler Arası Nakliyat Manisa Şehirler Arası Nakliyat Çanakkale Şehirler Arası Nakliyat Balıkesir Şehirler Arası Nakliyat Şehirler Arası Nakliyat
Spanish to English translation is the process of converting written or spoken content from the Spanish language into the English language. With Spanish being one of the most widely spoken languages in the world, the need for accurate and efficient translation services is essential. Spanish to English translation plays a crucial role in various domains, including business, education, travel, literature, and more. Skilled translators proficient in both Spanish and English are required to ensure accurate and culturally appropriate translations. They must possess a deep understanding of both languages' grammar, syntax, idioms, and cultural nuances to convey the original meaning and intent of the source content effectively. Quality Spanish to English translation services help bridge the language barrier and facilitate effective communication between Spanish-speaking individuals and English-speaking audiences.spanishenglish.com
^ TOP