الجديد

هشام الحاجي

بعد قرن على التأسيس .. صراع حول ارث الحركة الدستورية ؟

كتب: هشام الحاجي
يمر هذا العام (2020)،  قرن كامل على تأسيس عبد العزيز الثعالبي للحزب الحر الدستوري،  الذي كان من أول الأحزاب السياسية، التي يؤسسها التونسيون في سياق الانخراط في مظاهر التأطير الحديث للمجتمع،  و أيضا ضمن مسار التصدي للحماية الفرنسية و مقاومتها.
لا شك أن استحضار هذه المناسبة يحيل في المستوى السياسي، إلى واقع المنتسبين للتيار الدستوري اليوم، خاصة و أن هذا التيار قد لعب منذ ثلاثينات القرن الماضي، إلى نهاية العشرية الأولى من القرن الحالي،  أدوارا متقدمة في الأحداث في تونس، إذ قاد أهم معركتين و هما التخلص من الاستعمار الفرنسي و بناء الدولة الوطنية.
كما يمثل  الاحتفال بمائوية الحزب الحر الدستوري، مناسبة مهمة  تحيي لدى قطاعات من المنتسبين لهذا التيار الرغبة في تحقيق ما يمكنه اعتباره حلما،  منذ زلزال 2011 ، و هو توحيد العائلة الدستورية.
لكن المؤشرات الواقعية،  تشير إلى أن هذا الموعد قد يمثل محطة لتأكيد استحالة هذا المسعى،  و ذلك لعدة أسباب بعضها يرتبط بالتاريخ،  و بعضها يتصل بالحاضر و المستقبل.
قبل الوقوف عند بعض هذه الاسباب،  يمكن الانطلاق من الجدل القائم حاليا بين الدساترة،  حول الاحتفال بمرور قرن على التأسيس،  إذ يعتبر بعضهم أن عبد العزيز الثعالبي هو المؤسس،  في حين يرى آخرون أن الحبيب بورقيبة هو المؤسس، من خلال تأسيس الحزب الدستوري الجديد سنة 1934.
لهذا الاختلاف،  علاقة بالسياق السياسي الحالي، و بالعلاقة  بين أهم مكوناته في اليمين و اليسار، و أيضا بالخيارات الاقتصادية والاجتماعية والثقافية،  و هو ما يعني أنه ليس مجرد اختلاف على محطة تاريخية،  بل للأمر رهانات سياسية تجعل إمكانية تجاوزه صعبة ومعقدة.
هناك من بين الأسباب التي قد تجعل التطلع إلى توحيد العائلة الدستورية أمرا طوباويا،  أن التيار الدستوري قد عاش قبل 14جانفي 2011 ، على وقع خلافات حادة طبعت مسيرته، لأن تأسيس الحزب الدستوري الجديد،  كان في جوهره انشقاقا عن الحزب القديم،  و لأن عدة خلافات لم يقع حلها إلا بالانقسام و باللجوء للعنف،  او عنف الدولة للتغلب عليها ، و يكفي هنا استحضار الخلاف اليوسفي- البورقيبي،  و أزمة سبعينات القرن الماضي وصولا إلى ما كشفت عنه أحداث جانفي 2011 ، من وجود خلافات عميقة داخل التجمع الدستوري الديمقراطي،  أدت بعد حله إلى صعوبة تجميع إطاراته و منتسبيه داخل جسم سياسي موحد.
بعد ذلك التاريخ (جانفي 2011) ، لعب عاملان دورا إضافيا في تفرق الدساترة، العامل الأول هو ظهور الباجي قائد السبسي، الذي كان “انتقائيا” في التعامل مع المخزون الرمزي و البشري للعائلة الدستورية، إذ ركز على بورقيبة و أهمل بل احتقر سلفه بن علي، و همش بالضرورة قيادات الصف الأول للتجمع الدستوري الديمقراطي.
أما العامل الثاني، فهو غياب شخصية دستورية تمتلك مواصفات قيادية، إذ تصدى كمال مرجان لمهمة تجميع الدساترة و الدفاع عنهم،  لكنه اتضح أنه لا يملك ما يكفي من الإرادة وكذلك الحضور، و طول النفس للمواصلة والاستمرار، كما أنه بقى أسير للبعد الجهوي (الساحل وتحديدا سوسة)، و هو ما أدى الى ذوبان حزبه في حركة “تحيا تونس “.
كما أن ظهور عبير موسي،  لم يكن بدوره عاملا مساعدا على التجميع، فرغم الاختراق الهام الذي حققته في مستوى الحضور ، من خلال الحزب الحر الدستوري، سواء في مجلس نواب الشعب، أو في الإعلام،  فإنها لم تستطع جذب أعداد كبيرة من الدساترة،  الذين يؤاخذونها على الأسلوب الحاد،  الذي تعتمده مع قيادات التجمع الدستوري الديمقراطي،  الذين لا تتفق معهم في قراءة اللحظة الحالية، و في إغلاقها الباب أمام كل تقارب قد تفرضه الظروف مع التيار الاسلامي.
قد تزيد رهانات المستقبل، في توسيع هوة الخلاف بين المنتسبين للإرث الدستوري،  خاصة و أن العودة للتاريخ التي كشفت الجوانب الايجابية للحبيب بورقيبة،  قد تقحم أيضا بعض الجوانب الايجابية،  من إرث زين العابدين بن علي،  في سوق الجدل و الاستثمار السياسي،  لأن مكر التاريخ يكمن أساسا في ان قادمه  المفتوح على عدة احتمالات، و ما مضى منه قابل لعدة قراءات.

هشام الحاجي [كل المقالات]

Comments

Be the first to comment on this article

اترك تعليقاً

لن يتم نشر عنوان بريدك الإلكتروني. الحقول الإلزامية مشار إليها بـ *

Acıbadem evden eve nakliyat, Acıbadem Nakliyat
Bahçeşehir evden eve nakliyat, Bahçeşehir Nakliyat
Evden eve nakliyat, Nakliyat, İstanbul evden eve nakliyat, nakliyat firmaları, nakliye
Şehirler arası nakliyat, Şehirlerarası evden eve nakliyat
evden eve nakliyat ücretleri
evden eve nakliyat ücretleri
eşya depolama uluslararası evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

istanbul izmir şehirler arası evden eve nakliyat

istanbul izmir evden eve nakliyat

istanbul bodrum evden eve nakliyat

istanbul fetihye evden eve nakliyat

bodrum evden eve nakliyat

uluslararası eşya taşımacılığı uluslararası eşya taşımacılığı eşya depolama yurtdışı kargo uluslararası evden eve nakliyat istanbul ev depolama ev eşyası depolama uluslararası ev taşıma uluslararası evden eve nakliyat uluslararası nakliyat
bursa escort gorukle escort
deneme bonusu deneme bonusu veren siteler
İstanbul İzmir nakliyat İstanbul İzmir evden eve nakliyat ümraniye evden eve nakliyat ümraniye nakliyat kağıthane evden eve nakliyat kağıthane nakliyat çekmeköy nakliyat çekmeköy evden eve nakliyat
deneme bonusu veren siteler deneme bonusu
ankara escort
akü servis akumyolda.comakücü akumyoldaakumyolda.comakumyolda.com akücü
ingilizceturkce.gen.tr
TranslateDict.com is a online platform that specializes in free translation, helping visitors to translate to English from a wide variety of languages.translatedicttranslatedict.com
Free Spanish to English translation services are available at spanishenglish.com to help you understand and communicate in both languages. spanishenglish.com
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat profesyonel evden eve nakliyat ofis taşıma sigortalı evden eve nakliyat istanbul evden eve nakliyat
kazansana
Şehirler arası nakliyat
unblocked games io games
evden eve nakliyat fiyatları İstanbul evden eve nakliyat
evden eve nakliyat nakliye şirketi
Sarıyer Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Nakliyat, İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat İstanbul İzmir Evden Eve Nakliyat Kağıthane Evden Eve Nakliyat Ümraniye Evden Eve Nakliyat Çekmeköy Evden Eve Nakliyat
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
https://www.fapjunk.com https://pornohit.net
Başakşehir Evden Eve Nakliyat Şişli Evden Eve Nakliyat Göztepe Evden Eve Nakliyat Bakırköy Evden Eve Nakliyat Sancaktepe Evden Eve Nakliyat Mecidiyeköy Evden Eve Nakliyat Fatih Evden Eve Nakliyat Bahçeşehir Evden Eve Nakliyat Esenler Evden Eve Nakliyat İstanbul Evden Eve Nakliyat
london escorts
şehirler arası nakliyat manisa şehirler arası nakliyat Çanakkale şehirler arası nakliyat Balıkesir şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat şehirler arası nakliyat Tuzcuoğlu nakliyat
evden eve nakliyat istanbul
istanbul evden eve nakliyat Eşya depolama Ev depolama
evden eve nakliyat
İzmir Şehirler Arası Nakliyat Manisa Şehirler Arası Nakliyat Çanakkale Şehirler Arası Nakliyat Balıkesir Şehirler Arası Nakliyat Şehirler Arası Nakliyat
Spanish to English translation is the process of converting written or spoken content from the Spanish language into the English language. With Spanish being one of the most widely spoken languages in the world, the need for accurate and efficient translation services is essential. Spanish to English translation plays a crucial role in various domains, including business, education, travel, literature, and more. Skilled translators proficient in both Spanish and English are required to ensure accurate and culturally appropriate translations. They must possess a deep understanding of both languages' grammar, syntax, idioms, and cultural nuances to convey the original meaning and intent of the source content effectively. Quality Spanish to English translation services help bridge the language barrier and facilitate effective communication between Spanish-speaking individuals and English-speaking audiences.spanishenglish.com
^ TOP